هنگام خرید لپه با انواع مختلف آن از جمله ایرانی، روسی و اتیوپی مواجه می‌شوید. اما به راستی تفاوت هریک با دیگری چیست؟ کدام لپه ارزش خرید بیش‌تری دارد؟ اگر به دنبال پاسخ مناسبی برای پرسش‌های ذکرشده هستید، تا انتها با ما همراه باشید.
لپه چیست؟
یکی از حبوبات محبوب و مغذی که در بسیاری از غذاها و آشپزی‌ها استفاده می‌شود، لپه است.
لپه نوعی حبوبات است که از نخودفرنگی یا نخود معمولی تهیه می‌شود. این ماده غذایی پس از خشک شدن و پوست‌گیری، از وسط به دو نیم تقسیم می‌شود و به همین دلیل با نام “لپه” شناخته می‌شود. لپه به دلیل داشتن پروتئین بالا، فیبر و مواد معدنی مفید، یکی از اجزای اصلی رژیم غذایی بسیاری از مردم جهان است.
لپه خود انواع مختلفی دارد که هریک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی و بررسی آشنا‌ترین انواع لپه می‌پردازیم.
ویژگی‌های لپه
- سرشار از پروتئین: برای گیاه‌خواران و افرادی که گوشت کمتری مصرف می‌کنند، منبع عالی پروتئین است.
- کم‌چرب و کم‌کالری: در مقایسه با برخی از حبوبات، چربی پایینی دارد و برای رژیم‌های کم‌کالری مناسب است.
- هضم آسان‌تر نسبت به نخود: لپه به دلیل جدا شدن پوست و دو نیم شدن، راحت‌تر از نخود هضم می‌شود.
- زمان پخت سریع‌تر: نسبت به بسیاری از حبوبات دیگر، لپه سریع‌تر پخته می‌شود و نیازی به خیساندن طولانی ندارد.
ارزش غذایی لپه (در هر 100 گرم)
| ماده مغذی | مقدار |
|---|---|
| پروتئین | 20-25 گرم |
| فیبر | 10-15 گرم |
| کربوهیدرات | 50-60 گرم |
| چربی | کمتر از 2 گرم |
| کالری | حدود 350 کیلوکالری |
انواع لپه
لپه بر اساس نوع نخود یا دانه‌ای که از آن تهیه می‌شود، به چند دسته تقسیم می‌شود. در ادامه به معرفی رایج‌ترین انواع لپه می‌پردازیم:
لپه ایرانی
لپه ایرانی، آشنا‌ترین و مهم‌تریمن انواع لپه است که از دانه‌های جداشده و پوست کنده نخود کفتری تهیه می‌شود. این نوع لپه به دلیل کیفیت پخت و لعاب بالا، به فراوانی در آشپزی ایرانی استفاده می‌شود و به دو صورت ریز و درشت در بازار وجود دارد. به طور کلی مهم‌ترین ویژگی‌های لپه ایرانی عبارت است از:
- غنی از موادمغذی: لپه ایرانی دارای ویتامین‌ها و موادمعدنی فراوان است که نقش موثری در سلامت شما دارند. این لپه درحقیقت یک منبع مناسب برای دریافت پروتئین، فیبر و آهن است.
- کیفیت پخت: از دیگر ویژگی‌های لپه ایرانی می‌توان به کیفیت پخت بسیار بالا اشاره کرد که لپه را برای استفاده در خورشت‌ها و سوپ مناسب می‌سازد.
- انواع مختلف: همانطور که گفتیم لپه ایرانی به دو گروه لپه ریز و درشت تقسیم می‌شود که لپه ریز در تهیه غذاهای سنتی و محلی کاربرد دارد.
- محل تولید: شهرستان آذرشهر در آذربایجان شرقی، اصلی‌ترین منبع تولید لپه به شمار می‌آید و این شهرستان بیش از 60 درصد از تولید کشور را برعهده دارد.
- استفاده در غذاهای مختلف: استفاده از لپه ایرانی تنها به یک غذای خاص خلاصه نمی‌شود و شما می‌توانید در غذاهای مختلف نظیر فلافل، کوفته، خورشت و… از لپه استفاده کنید. همچنین لپه ایرانی یک منبع پروتئینی گیاهی برای افراد گیاه خوار است.
لپه روسی
یکی دیگر از انواع لپه، لپه روسی است که به طور معمول از نخود فرنگی یا نخود کفتری تهیه می‌شود و به دلیل کیفیت و ویژگی‌های خاص خود در کشور‌های آسیای میانه و روسیه، محبوبیت بسیاری دارد. لپه روسی به دلیل طعم و بافت خاص خود در آشپزی به فراوانی کاربرد دارد.
لپه روسی دارای ویژگی‌های مختلف است که برخی از آشنا‌ترین این ویژگی‌ها عبارتند از:
- کیفیت پخت: لپه روسی به طور معمول دارای بافت نرم و لطیف است و به سادگی پخته می‌شود و همین امر آن را برای تهیه انواع خورشت‌ها، سوپ‌ها و دیگر غذاها مناسب می‌سازد.
- طعم و عطر: طعم ملایم و خوشمزه لپه روسی به غذاهای شما عطر و طعم خاصی می‌بخشد.
- مغذی: این لپه مانند دیگر انواع لپه منبع خوبی از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و موادمعدنی است و شما می‌توانید از آن به عنوان یک منبع غذایی سالم در غذاهای خود استفاده کنید.
- استفاده در غذاهای مختلف: از لپه روسی می‌توانید در تهیه غذاهای مختلف از جمله خورشت‌ها، سالاد‌ها و غذاهای گیاهی استفاده کنید و محدودیتی در این رابطه وجود ندارد. از مهم‌ترین غذاهایی که با این لپه تهیه می‌شوند به سوپ لپه روسی، کاشا، پوره لپه و… می‌توان اشاره کرد.
لپه اتیوپی
این نوع لپه به دلیل اندازه کوچک و یکنواخت خود، محبوبیت بسیاری دارد و طعم آن به طور معمول زرد روشن است. لپه اتیوپی همچنین نسبت به لپه ایرانی دارای طعم قوی‌تر است. لپه اتیوپی به دلیل کیفیت بالا و ویژگی‌های خاص خود در بازار‌های بین‌المللی به فراوانی مورد توجه قرار گرفته است و از مهم‌ترین ویژگی‌های آن به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
اندازه و ظاهر
- لپه اتیوپی دارای دانه‌های ریز و یکنواخت است و همین امر پخت آن را بسیار ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند.
- رنگ این نوع لپه زرد متمایل به نارنجی است و هنگام خرید به سادگی می‌توانید آن را از لپه ایرانی که زرد است، تشخیص دهید.
کیفیت پخت
لپه اتیوپی کیفیت پخت بسیار بالایی دارد و به سادگی نرم می‌شود. درنتیجه برای پخت انواع خورشت و غذاها می‌توانید از این لپه استفاده کنید و محدودیتی برای شما وجود ندارد.
طعم و عطر
از دیگر ویژگی‌های لپه اتیوپی می‌توان به طعم قوی و خوشمزه آن اشاره کرد که عطر و طعم غذاهای شما را بسیار لذتبخش می‌سازد.
سرشار از موادمغذی
لپه اتیوپی مانند دیگر انواع لپه سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و موادمعدنی است و شما می‌توانید به عنوان یک منبع غذایی سالم از آن در غذاهای مختلف خود استفاده کنید.
لپه تانزانیایی
یکی دیگر از انواع لپه که در تانزانیا و دیگر کشور‌های آفریقایی کشت می‌شود، لپه تانزانیایی است. این لپه به دیگر کشور‌ها نیز صادر می‌شود و به عنوان یک محصول باکیفیت در بازار‌های بین‌المللی شناخته می‌شود.
لپه تانزانیایی به سادگی و سرعت پخته می‌شود و به طور معمول زمان پخت آن بین 30 الی 40 دقیقه است و رنگ زرد یا قهوه‌ای دارد و اندازه‌های آن کاملا متنوع است. همچنین این لپه به طور معمول طعم ملایم و خوشمزه دارد و به سادگی در غذاها ترکیب می‌شود.
لپه استرالیایی
این نوع لپه در استرالیا کشت می‌شود و به دلیل کیفیت و ویژگی‌های خاص خود در بازار‌های داخلی و بین‌المللی محبوبیت بسیاری دارد. استرالیا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لپه در جهان است که به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، کشت لپه در این کشور به فراوانی انجام می‌گیرد.
صادرات لپه استرالیایی محبوبیت بسیاری دارد و قیمت آن نسبت به دیگر انواع لپه کمی مناسب‌تر است. همچنین این لپه منبع خوبی از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و موادمعدنی است.
لپه کانادایی
همانطور که از نام این نوع لپه مشخص است، در کانادا و به ویژه استان‌های ساسکاچوان و آلبرتا کشت می‌شود و رنگ زرد یا قهوه‌ای دارد و دانه‌های آن به طور معمول درشت‌تر از دیگر انواع لپه است و همین امر موجب می‌شود در پخت و پز عملکرد خوبی داشته باشد.
جدول مقایسه انواع لپه
در جدول زیر انواع لپه را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.
| نوع لپه | رنگ لپه | ویژگی‌ها و کاربرد |
| لپه ایرانی | به طور معمول زرد | کیفیت پخت بالا، طعم و عطر فوق‌العاده و سرشار از موادمغذی و قابل استفاده برای خورشت‌ها، سوپ‌ها، غذاهای گیاهی، سالاد‌ها و فلافل و کوفته |
| لپه روسی | به طور معمول زرد یا سبز | طعم ملایم و خوشمزه، کیفیت پخت بالا و قابل استفاده برای غذاهای گیاهی، سالاد‌ها و پوره و دسر‌ها |
| لپه اتیوپی | به طور معمول زرد روشن | طعم قوی و خوشمزه، سرشار از پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها و قابل استفاده در سوپ‌ها، غذاهای گیاهی و سالاد‌ها |
| لپه تانزانیایی | به طور معمول رنگ زرد یا قهوه‌ای | سرشار از پروتئین و فیبر و موثر در کاهش فشارخون، بهبود سلامت قلب و عروق و هضم بهتری و قابل استفاده در انواع آش و انواع خورشت |
| لپه استرالیایی | به طور معمول زرد | کم کالری، آسانی پخت و پز، طعم ملایم و جایگزین مناسب برای پروتئین و قابل استفاده در غذاهای سریع |
| لپه کانادایی | به طور معمول زرد روشن | محتوای غذایی بالا، طعم و بافت مناسب و آسانی در پخت و قابل استفاده در دال، خورش لپه و سوپ |
لپه در پخت چه غذاهایی استفاده می‌شود؟
لپه به دلیل طعم ملایم، بافت نرم و ارزش غذایی بالا، در غذاهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خورش قیمه مشهورترین غذای ایرانی با لپه است که ترکیبی از لپه، گوشت قرمز، رب گوجه‌فرنگی، پیاز و سیب‌زمینی سرخ‌شده بوده و معمولاً با برنج زعفرانی سرو می‌شود. نوع دیگری از این خورش به نام قیمه بادمجان شناخته می‌شود که در آن به‌جای سیب‌زمینی، بادمجان سرخ‌شده اضافه می‌شود. در برخی مناطق ایران، مخصوصاً آذربایجان، خورش قیمه نخود رایج است که تفاوت آن با قیمه معمولی، استفاده از نخود به‌جای لپه است.
یکی دیگر از غذاهای پرطرفدار با لپه، دال عدس است که بیشتر در جنوب ایران و هند طبخ می‌شود. این غذا از ترکیب لپه، عدس قرمز، ادویه‌های تند، سیر، گوجه‌فرنگی و تمرهندی تهیه شده و طعمی خاص و لذیذ دارد. همچنین، آش لپه یکی از انواع آش‌های مقوی ایرانی است که لپه در کنار سبزی آش، برنج، عدس و پیازداغ به آن اضافه می‌شود. در برخی مناطق، این آش به سبک محلی طبخ می‌شود و یکی از غذاهای مغذی در فصول سرد سال به شمار می‌آید.
کوفته تبریزی نیز از دیگر غذاهای محبوبی است که لپه نقش مهمی در آن دارد. در تهیه این غذا، لپه پخته‌شده با گوشت چرخ‌کرده، برنج، سبزیجات معطر و تخم‌مرغ ترکیب شده و به‌صورت گلوله‌های بزرگ تهیه می‌شود. عدسی لپه یکی دیگر از غذاهای ساده اما مقوی است که از لپه، عدس، سیب‌زمینی و ادویه‌ها تهیه می‌شود و معمولاً به‌عنوان یک صبحانه گرم و مقوی مصرف می‌شود.
در کنار این غذاها، سوپ لپه نیز به دلیل خواص تغذیه‌ای فراوان، برای تقویت سیستم ایمنی بدن و سرماخوردگی مفید است. در تهیه این سوپ، لپه در کنار هویج، پیاز و آب مرغ یا سبزیجات قرار می‌گیرد تا غذایی سبک و مفید تهیه شود. در جنوب ایران، لپه در تهیه سمبوسه لپه و سیب‌زمینی نیز به‌کار می‌رود که ترکیبی از لپه، سیب‌زمینی، ادویه‌های تند و نان مخصوص سمبوسه است. همچنین، افراد گیاه‌خوار می‌توانند از خوراک لپه و سبزیجات که شامل لپه، هویج، سیب‌زمینی، فلفل دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی است، استفاده کنند.
به‌طور کلی، لپه در بسیاری از خورش‌ها، آش‌ها، کوفته‌ها، سوپ‌ها و غذاهای گیاهی کاربرد دارد. خورش قیمه محبوب‌ترین غذای ایرانی با لپه است، اما این ماده مغذی در بسیاری از غذاهای محلی دیگر نیز به کار می‌رود و به دلیل پروتئین بالا و هضم آسان، گزینه‌ای عالی برای وعده‌های غذایی متنوع است.
جمع بندی
در مطالب فوق به معرفی انواع لپه پرداختیم و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کردیم. همانطور که گفتیم لپه در انواع مختلف در بازار وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود دارند. انتخاب نوع مناسب لپه با توجه به نیاز مصرف‌کننده و کاربرد آن در آشپزی انجام می‌گیرد.
